Bạn đang xem bài viết Món Ăn Từ Quả Trám Đen : Xôi Trám &Amp; Trám Nhồi Thịt được cập nhật mới nhất tháng 9 năm 2023 trên website Morningstarinternationalschool.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Thời tiết chuyển mùa cứ mưa rả rích cả tuần làm trời nó cứ se se lạnh. Mà khổ nỗi thời tiết thế này mà không nghĩ ra món gì để nấu là thấy có lỗi lắm luôn. Chợt nghĩ đến là đang mùa Trám. Và thế là tèn ten có ngay món Xôi trám đen và một món nữa biến tấu từ trám đen đó là trám nhồi thịt. Mình không biết các vùng miền các có quả này không, hoặc có nhưng tên gọi như thế nào nhưng miền trung Du quê mình gọi là quả Trám. Trám có 2 loại trám đen và trám chua. Loại trám chua thường hay để kho thịt cá. Còn Trám đen thì sở dĩ nó béo, bùi, thơm nên thích hợp thì nấu xôi, ỏm, xào, nhồi thịt.. Ngày xưa còn muối trám nữa, nhưng giờ trám khan hiếm lại đắt nên ít muối hơn.
Giờ mình xin giới thiệu cho cả bếp 2 món của mình nha
1. Đầu tiên là món Xôi trám
– Gạo nếp nương: 1kg – Trám đen: 0.5kg – Muối tinh – Hành khô – Thịt băm
– Gạo nếp ngâm nước ấm trong khoảng 2 tiếng từ tối hôm trước, sau đó vo sạch cho gạo nếp lên đồ. (Bước này do nhà mình không có trõ đồ nên mình cho luôn gạo vào rá inox để đồ) đồ chín để đó. Sáng hôm sau đồ lại lần nữa cho xôi mềm và ngon hơn. – Trám đen ỏm bằng công thức như sau nha (công thức này mình học của 1 chị nào trên Yêu bếp mà mình không nhớ, Nếu chị ý có đọc được bài này thì em xin gửi lời cảm ơn chị vì em đã thành công với cách ỏm này) : 2 nước sôi, 1 nước lạnh và cho trám vào ỏm. Khi trám đủ độ mềm, vớt ra, tách bỏ hạt và chỉ dùng phần thịt trám. – Hành khô thái và phi thơm. – Thịt băm thêm chút mỡ rang săn lại cho gia vị vừa miệng, cho phần thịt trám và hành phi vào xào cùng cho quyện hết gia vị vào nhau. (Khi xào xong bước này phần trám đã nhuộm tím hết phần thịt rồi) – Bước cuối cùng là trộn xôi và phần thịt xào trám kia lại với nhau thật đều và thưởng thức thôi ạ. Món này trời mát mát ăn thì ngon thôi rồi.
2. Món thứ 2 là trám nhồi thịt
Vẫn là trám, thịt băm, nhưng thêm hành lá, tiêu, mắm, nấm hương mộc nhĩ
Về phần trám vẫn làm như trên: ỏm rồi tách lấy phần vỏ Về phần nhân thịt để nhồi: Ngâm nấm hương, mộc nhĩ, băm nhỏ, hành lá băm nhỏ rồi trộn đều vô thịt băm, thêm tiêu, mì chính, nước mắm cho thơm Sau đó cho thịt vào phần trám đã tách cho lên hấp chín và thưởng thức thôi ạ Trám thơm, bùi, béo ngậy lại mềm, thêm thịt, mọc nhĩ nấm hương nữa cứ phải gọi là ăn no luôn. Chúc cả nhà nếu có làm thì sẽ thành công 2 món này ạ
Những Món Ăn Ngon Từ Quả Trám
(Baonghean.vn) – Món trám xưa vốn quen thuộc với người dân thôn quê, nay đã trở thành món ăn lạ miệng, hấp dẫn mà người thành thị muốn tìm mua để thưởng thức. Không chỉ bởi hương vị bùi thơm đặc biệt, trái trám còn gợi nhớ về hương vị của quê nhà.
Cây trám thuộc loại thân mộc, ra hoa vào tháng 2, chín quả vào tháng 8. Trám có hai loại: trám đen và trám trắng (trám đen còn được gọi là mui, trám trắng là đèn); trám trắng có màu xanh nõn, khi chín ngả sang màu vàng nhạt; trám đen khi chín màu óng ánh đen.
Trám có thể chế biến thành nhiều món ăn lạ miệng, hấp dẫn như xôi trám đen, trám nhồi thịt, canh trám nấu gà, trám muối…
Xôi trám đen
Trám ngon là quả thon dài hai đầu, sờ còn thấy cứng, da phấn và mịn.
Xôi trám đen là món ăn nổi tiếng vừa dẻo, vừa thơm, ăn bùi, ngậy mà không ngấy.
Một chõ xôi vài cân gạo nếp cần có 1/3 là nhân trám. Để chuẩn bị có một chõ xôi nhân trám phải vo gạo nếp, ngâm gạo từ tối hôm trước, sáng hôm sau mới rửa hạt trám đổ ra nong. Sau khi om chín, trám đen được bóc lớp vỏ mỏng dính bên ngoài rồi tách hạt lấy phần cùi. Sau khi có đủ nhân trám mới xóc cùng gạo có thêm ít muối và cho vào chõ đun nhỏ lửa.
Canh trám nấu gà
Xôi nếp đồ xong trộn cùi trám đảo đều, xôi từ màu trắng chuyển thành màu tím khá đẹp. Cũng có thể cùi trám được đảo qua mỡ kèm chút bột canh và nước mắm rồi mới đảo đều với xôi. Mùi thơm của nếp hòa quyện với mùi thơm của trám tạo mùi thơm kích thích vị giác.
Đây là món ăn dễ chế biến và không cầu kỳ. Quả trám được hái về rửa sạch, thịt gà thái thành từng miếng vừa ăn. Phi gừng cho dậy mùi và cho trám cùng thịt gà vào xào khoảng 5-7 phút rồi đổ nước xăm xắp và hầm từ 25 đến 30 phút là cả trám và thịt gà đều đã chín nhừ. Khi canh đã chín, cho gia vị, một chút lá và củ kiệu tươi cùng mộc nhĩ đã ngâm nở, làm sạch. Đậy vung khoảng chừng 2 phút là có thể múc canh ra ăn được.
Trám kho thịt, cá
Khi múc canh lên bát, chúng ta sẽ thấy canh có nhiều màu khác nhau: màu vàng của quả trám, màu trắng vàng của thịt gà, màu xanh của lá, củ kiệu, màu tím thẫm của mộc nhĩ, màu vàng nghệ của gừng và mỡ gà. Nước canh rất trong cùng với vị ngọt của thịt gà lẫn vị hơi chua của quả trám, vị cay nhẹ của gừng và hương thơm của kiệu khiến người ăn khó quên.
Trám đen kho thịt hoặc cá là món được mong chờ trong mùa trám. Quả trám ngon nhất khi được đập dập cả hạt, cái nhân nằm dọc hạt trám sẽ ngấm ra thịt quả, rồi được kho kỹ với thịt ba chỉ… Vị chua chát quyện với miếng thịt nửa nạc nửa mỡ làm miếng cơm thêm ngon và đậm đà. Thịt không còn quá ngấy và béo, quả trám lúc đó hơi chát dịu, chua nhẹ, và ngậy, cái ngậy của thịt ba chỉ và nhân trám tiết ra.
Trám nhồi thịt
Cá kho trám là món ăn phổ biến của người dân nông thôn. Khi kho, vị chua của trám ngấm vào làm cá mềm nục có vị hơi chua, còn vị ngọt của tương, chất đạm của cá ngấm vào trám làm mất vị chát, giảm vị chua, miếng trám mang lại vị chua ngọt, béo bùi, ăn mãi không chán.
Trám đen muốn ăn có vị béo, hết chát cần được làm từ hôm trước. Trám mua về đem rửa sạch nhiều nước cho hết nhựa. Cho 1/2 lít nước vào nồi đun sôi, nêm khoảng 3 thìa canh muối vào khuấy đều, nhấc ra khỏi bếp để nguội còn khoảng 75 độ, cho trám vào ngập nước, đậy vung để nguyên tại chỗ (còn gọi là om trám) và để hôm sau dùng. Trám mềm tay rồi vớt ra, bổ dọc thân quả lấy thịt, bỏ hột.
Thịt xay nhỏ, mộc nhĩ, nấm hướng rửa sạch băm nhỏ, thêm một chút hành khô đập dập. Trộn đều tất cả các nguyên liệu, nêm một chút gia vị. Nhồi hỗn hợp thịt đã trộn vào quả trám và xếp ra đĩa. Cho dầu vào chảo đun nóng, sau đó cho trám vào chảo rán, cẩn thận lật mặt để trám không bị cháy. Khi thịt bên trong đã chín, xếp lần lượt từng quả ra đĩa cho đẹp mắt. Hoặc nếu không thích ăn rán bạn có thể xếp vào đĩa, cho vào chõ hấp chín trong khoảng 7-10 phút.
Ăn trám khi còn nóng và chấm kèm nước mắm ớt.
Trám muối, trám dầm mắm ớt
Cách chế biến trám muối qua nhiều công đoạn khá tỉ mỉ. Trám được lấy về, rửa sạch sau đó cho vào nồi đun sôi cho trái chín đều. Nếm thử nếu cùi trám tách khỏi hạt và ăn có độ dẻo, thơm là được. Sau đó để trám nguội rồi cho vào chum hoặc vại để muối.
Dùng nước đun sôi để nguội, pha muối hạt vừa mặn đổ ngập quả trám rồi dùng nắp đậy kín chum. Khoảng 2 tuần, trám lên men chua là lấy ra ăn được.
Trong quá trình ngâm, trám sẽ tiết ra nhựa và kết lại thành từng mảng lớn trên bề mặt vại muối. Vì vậy, thỉnh thoảng người ta lại mở nắp ra, dùng muôi hớt bỏ màng nhựa ra khỏi vại rồi bịt kín nắp. Trám muối khi ăn có vị chua nhẹ, giữ được mùi thơm, cùi trám dóc hạt nhưng vẫn có độ dai, giòn và cảm nhận về vị mặn của muối hòa với vị bùi bùi, chua chua, ngọt nơi đầu lưỡi.
Ngoài ra có thể chế biến món trám dầm mắm ớt. Trám rửa sạch, dùng dao bổ trám làm 4, bỏ phần hạt, ngâm trám vào nước muối khoảng 30 phút để trám bớt chát và không bị thâm. Ngâm trám với nước mắm, tỏi, ớt, đường, chờ ngấm gia vị là ăn luôn được. Trám non hơi chua chua chát chát, ăn xong thì có vị ngọt bùi đọng lại nơi đầu lưỡi.
Ngọc Anh
Cách chế biến và bảo quản quả trámKhi chọn trám, bạn nên chọn quả thon dài hai đầu, sờ còn thấy cứng, da phấn và mịn chứ không bị nhăn nheo hay bị rộp.
Pha nước nóng già tay, khoảng 60 độ C, cho thêm một chút muối rồi thả trám đã sơ chế vào, đậy vung và để ở nơi tương đối ấm, sau 30 phút là ăn được.
Trám om ở nhiệt độ khác nhau cho các kết quả khác nhau, nước lên tới 70 độ C là trám bị cứng chát. Nếu thấp dưới 50 độ C thì khó chín, mà nếu chín cũng không ngon. Từ 55 – 62 độ C là trám chín đẹp nhất.
Để giữ trám được lâu hơn, pha nước muối hơi mặn, nóng già, đổ trám đã om vào đó cho chắc lại một chút. Để nguội rồi cất vào tủ mát có thể ăn tới cả tuần. Ngoài ra có thể dùng cách đóng hộp giống như làm mứt.
(Tổng hợp)
Bí Quyết Làm Món Xôi Trám Đen Vừa Dẻo Vừa Thơm, Cách Làm Xôi Trám
Xôi trám đen là món đặc sản của Cao Bằng, rất hợp khi ăn với lạp xưởng tươi.
5 loại thực phẩm “lành mạnh” chẳng tốt như bạn vẫn nghĩ Sữa chua liệu có thể thay thế thuốc điều trị trầm cảm? Chương trình phát thanh dành riêng cho người bị trầm cảm 11 loại gia vị, thảo mộc tự nhiên thay thế cho muối, đường– Trám đen: 200 – 300gr tùy theo thích ăn nhiều hay ít trám
– Muối vừng (vàng hoặc đen – tùy khẩu vị)
Gạo nếp ngâm nước ấm (~40 độ C) trong vòng 1 tiếng. Sau đó đem vo sạch. Gạo nếp sau khi vo sạch, xóc với ít muối hạt (để xôi có vị đậm đà). Cho gạo nếp vào trõ đồ, xếp thịt trám đen lên trên và đồ trong khoảng 20-25 phút. Trám đen ngâm trong nước nóng từ 50-60 độ C trong khoảng 2 – 2,5 tiếng cho đến khi trám đạt được độ mềm vừa đủ. Khi trám đủ độ mềm, vớt ra, tách bỏ hạt và chỉ dùng phần thịt trám.Khi gạo đã chín đều, dùng thìa/đũa đánh đều sao cho gạo và trám quyện lẫn nhau.
Xới xôi trám ra đĩa. Món Xôi trám thích hợp ăn cùng muối vừng (vừng đen là thơm nhất) hoặc lạp xưởng.
Xôi trám mới đây đã được vinh danh là một trong 100 món ăn đặc sản của tỉnh Cao Bằng. Tại Hà Nội, chỉ đến mùa trám, mới có thể được thưởng thức món trám tươi bùi hay món xôi trám ngon lành này.
Nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân chốn thị thành, muốn tìm về với những món ăn bình dị, Hệ thống Nhà hàng Quả Trám đã cung cấp nhiều món ăn từ trám như trám om, trám ngâm xì dầu, trám muối, nem trám, đặc biệt là món xôi trám ăn với vừng đen rang.
Địa chỉ: Nhà hàng Quả Trám – 21 Phùng Hưng, Hoàn Kiếm, Hà Nội
(Ảnh món ăn do nhà hàng Quả Trám cung cấp)
PV H+
TRỰC TIẾP Tọa đàm: “Nước uống giàu hydrogen, khoáng chất và sức khỏe con người”9 thực phẩm giúp tăng cường collagen cho làn da trẻ đẹp
Thơm Ngậy Món Xôi Trám Đen Tê Tê Đầu Lưỡi Mùa Trám Rụng Ở Xứ Lạng
Clip người Nùng xứ Lạng làm món xôi trám đen (khẩu nua mắc bây).
Trám là một loại quả đặc sản tự nhiên của núi rừng xứ Lạng, có công dụng giải khát, thanh giọng, giải độc, giải say rượu…Quả trám có hai loại: trám trắng và trám đen. Trám trắng thường dùng làm mứt, ô mai. Trám đen dùng làm món kho, sốt với cá… nhưng đặc biệt dùng làm món xôi trám đem đến cho người thưởng thức một hương vị rất riêng.
Trám là loại cây thân gỗ, có chiều cao đến hàng chục mét tùy cây nên rất khó khăn trong việc thu hái.
Người dân vùng xứ Lạng đã kết hợp tài tình giữa quả trám và gạo nếp để tạo nên món xôi trám cho hương vị thơm ngon Xôi trám – “Khẩu nua mác bây” là một món ăn ngon của người dân tộc thiểu số ở Lạng Sơn. Vào đầu mùa trám khoảng tháng 8, tháng 9 âm lịch, người dân lên rừng hái quả để làm thức ăn. Cách làm món này đơn giản lại thơm ngon, bổ. Khách có thể mua tại các phiên chợ vùng cao mua vài cân làm quà, để nhớ mãi hương vị đậm đà của trám, một trong những đặc sản Lạng Sơn.
Trám đen được dùng để làm xôi.
Trám sau khi ỏm chín sẽ được bóc sạch vỏ.
Trám nấu xôi chọn quả chín mọng, không bị sâu, hái về ngâm (ỏm trám) vào nước ấm khoảng 25- 30oC một lúc cho mềm (nếu nước nóng hơn trám sẽ không mềm mà cứng lại, không ăn được hoặc ăn rất sượng). Trám ỏm rồi đem bóc vỏ đen, lấy phần thịt bỏ hột, rồi trộn với xôi đã đồ chín đảo thật đều, nhuyễn, xôi có màu hồng tím là được.
Xôi được đồ bằng chõ đun trên bếp củi cháy đều khoảng 2h.
Xôi trám làm đơn giản nhưng ăn rất bổ, béo ngậy có vị bùi thơm của trám, rất đặc trưng, lạ miệng cộng thêm chút vị chua, hăng của trám đen hơi tê tê nơi đầu lưỡi tạo cảm giác thích thú cho người thưởng thức.
Nếu chưa có điều kiện làm xôi, khi thu hái về xử lý quả trám bằng nước ấm, bóc lấy phần thịt đem sấy khô đựng vào lọ ăn dần. Trám hiện nay mới bắt đầu vào vụ bán với giá 60.000/kg. Quả trám sẽ được tách lấy phần thịt, hạt trám có thể mang bán với giá 50.000/kg.
Chuyện Kể Về Quả Trám Đen Từ Vùng Quê Lưng Chừng Núi
Tần ngần với túi trám đen trên tay, trong đầu mình không thôi câu hỏi: nấu gì với quả trám đen này? Chỉ vì món ăn hồi bé mà đã lao vào order bất chấp xong giờ vầy?!!
1. Làm như đến bây giờ mình đã sống xong kiếp này rồi hay sao đó. Đến giờ cứ thỉnh thoảng nhớ về những ngày còn rất nhỏ ở quê. Hồi ấy quá bé cũng chẳng nhớ được gì nhiều, cảm xúc có lẽ chỉ ở các món ăn quen thuộc. Còn chả gọi được tên những xúc cảm ấy là gì. Món ăn cũng chả nhớ ngon thì sao mà dở thì thế nào… chỉ nhớ những ngày ấy, tháng ấy, được ăn những món này.
Thế nên khi nhìn thấy nick em Dương rao bán quả trám đen tươi sống từ chợ nổi Sài Gòn online đã quá thảng thốt mà đặt ngay lấy 1 kg 180k dù chưa hình dung được mình sẽ làm gì với nó. Chỉ nhớ là hồi bé nhà hay nấu trám đen kho cá hoặc trám đen kho thịt, mà mình ở nhà có ăn cơm bao giờ đâu. Không lẽ ăn thịt kho uống bia thì kì…
2. Sau hơn tuần order thì trám cũng về tới tay. Rung động ghê. Cầm túi trám mình lại ước giá như ai bán cọ online để mình có thể được gặp lại thời cấp 3 “cô hồn các đảng” qua mùi vị của trái cọ thì giá nào cũng là rẻ. Hồi đấy nhóm bạn mình suốt ngày ỏm cọ ăn ở khắp mọi nơi: trên lớp, nhà đứa bạn, quán nước cổng trường, sân thể dục, công viên… những ngày tháng hoạt bát đó từ từ ngồi thì cũng nhớ được hết.
Trở lại với trái trám, cầm trên tay rồi mình vẫn không nhớ nổi mùi vị ra sao, cất vào tủ lạnh để cuối tuần nghiên cứu.
Tối nay tần ngần lôi túi trám đã héo đôi chút ra, nghĩ, chắc phải sơ chế cất đi khi nào có dịp còn ăn. Search cách sơ chế trám có vài bài cứ gọi là “om trám”, mình đã tưởng đâu là cách chế biến. Đọc hết 2, 3 bài mới vỡ lẽ, hóa ra chính là hình thức “ỏm trám” cho mềm. Chả biết cách gọi nào là đúng: “om” hay “ỏm”, có lẽ là do tiếng địa phương Yên Bái chăng?
Tưởng cao siêu thế nào, nếu là cách ỏm trám đen thì ông đây biết thừa.
– Đi cắm ấm nước sôi rồi pha chế độ 2 sôi 1 lạnh sẽ đc chậu nước tầm 60, 70 độ.
– Bỏ chút muối vào, sau đó trút trám vào để 15′ là quả trám mềm ra.
Mọi người cứ hướng dẫn để 30′ chứ thực ra làm đúng nhiệt độ là trám đã mềm ngay sau 15′ rồi. Nếu nước nguội hơn hoặc nóng hơn đều làm trám bị cứng và khó tách. Mà nếu đã bị như thế rồi thì đừng mong ỏm lại, chỉ có cách đổ hết vào mà hầm thôi.
3. Bóp 1 quả trám, thấy mềm, mình khá hồi hộp khi cắn thử 1 miếng. Vị chát chát, hơi ngái tiết ra sau cú nhai đầu tiên. Rồi mình cứ đưa răng nhai tiếp 1 lần rồi 2 lần… vị béo bắt đầu chạy theo chân răng len lỏi đến từng tia xúc giác quanh lưỡi. Đây rồi… thứ mùi vị của 30 năm đã trở về ngay trong căn bếp nhỏ nhoi ở Sài gòn này.
Mùi vị quả trám ỏm vừa chín tới béo ngậy len lỏi trong những mơ hồ của tiềm thức. Chỉ thấy thân quen mà không định nghĩa nổi kí ức của tuổi thơ mình.
…Là nơi có con bé con khoác chiếc áo nhung dài lướt thướt trong túi có củ khoai lang to vật vẫn còn dính đất, đứng trước đầu hồi của ngôi nhà vách trát đất.
…Là nơi có mảnh vườn và con suối vắt qua có rất nhiều đỉa, nhưng bọn trẻ kon quanh xóm vẫn ham lội xuống… mọi thứ đẹp như tranh ấy chắc đã giúp mình được lương thiện bây giờ.
Hồi đó đúng nghĩa là “nhà tranh vách đất”, và tất nhiên nền nhà thì cũng là đất luôn. Và hạt trám chính là 1 loại “đá hoa” của trẻ con bọn mình hồi đó.
Vẫn nhớ rất rõ chi tiết chặt đôi hạt trám ra, khêu 3 cái nhân trắng bé tí ti ở giữa lõi trám ăn béo béo ngậy ngậy (tất nhiên, vẫn chả định nghĩa được ngon hay dở). Rồi hạt trám bỏ đi thì phải cho vào đâu rất gọn gàng rồi mới vứt vì đầu nó nhọn. Mà ở quê thì nhiều người đi chân đất sẽ dẫm vào.
Và trám biến thành “đá hoa cương” khi mình lấy búa đóng nửa quả trám xuống nền đất, thành 1 vùng “nền nhà trám hoa” rất đẹp.
4. …..
5. Đôi khi nghĩ mình cứ ăn hoài kỷ niệm thế này, lúc ăn xong cả rồi thì biết sống làm sao? Cũng chẳng biết nữa. Không thể nào có lại được ngày xưa, thì cứ xin là thu vén dần kí ức ở những ngày nay vậy.
Những bài sau mình sẽ hướng dẫn nấu gì với quả trám đen thì ngon và cách nấu cụ thể ha.
Xem 14120 lần
Các Món Ăn Ngon Được Chế Biến Từ Quả Trám
Điện Biên TV – Thời điểm cuối tháng 7 âm lịch là khoảng thời gian khắp núi rừng vùng Trung du miền núi phía Bắc nói chung và Tây Bắc nói riêng lại bước vào vụ trám. Loại quả này tuy bình dị, dân dã nhưng được xem là thứ nguyên liệu không thể thiếu để chế biến nhiều món ăn ngon, đậm đà, hấp dẫn như: xôi trám, hay trám kho thịt. Song có lẽ đặc biệt hơn cả là các món ăn được chế biến kết hợp giữa quả trám với các loại cá. Mùa thu về, bên cạnh những sản vật đặc trưng của núi rừng Tây Bắc thì, ở các khu chợ cũng bắt đầu bày bán những quả trám căng tròn màu vàng nhạt. Trám là loại thân gỗ, những cây lâu năm có thể đạt chiều cao lên tới hơn 20m, cây to tán xòe rộng. Trám có hai loại là trám đen và trám trắng, tuy mỗi loại trám lại có một dư vị riêng và để lại ấn tượng đặc biệt sau khi ăn, nhưng trám đen thường không thể chế biến thành nhiều món như trám trắng. Trám thường ra hoa vào tháng 2, mùa thu hoạch trám bắt đầu từ tháng 7 âm lịch, kéo dài đến khoảng tháng 9 âm lịch, sau đó quả sẽ tự chín và rụng dần.
Thời điểm cuối tháng 7 âm lịch là khoảng thời gian khắp núi rừng vùng Trung du miền núi phía Bắc nói chung và Tây Bắc nói riêng lại bước vào vụ trám
Có thể nói trong văn hóa ẩm thực của người Thái, cá vừa là nguồn thực phẩm dồi dào, đồng thời cũng là thực phẩm được sử dụng thường xuyên của họ. Hơn thế, khi cá kết hợp với trám trắng có vị chua sẽ làm át đi mùi tanh của cá, khiến món ăn đưa cơm và lạ miệng hơn cả. Đối với hai nguyên liệu chính là cá và quả trám trắng, người Thái Điện Biên sẽ có một loạt các món như: cá kho trám; canh cá nấu trám; lòng cá nấu trám kèm thêm một chút mẻ; hay món trám muối để dùng dần. Giữa tiết trời giao mùa chuyển hè sang thu, thì mỗi món ăn với trám lại thích hợp ở một thời điểm nóng – lạnh khác nhau. Đối với món trám kho cá, có lẽ đây là món ngon được mong chờ nhất trong mùa trám khi tiết trời se lạnh. Kinh nghiệm khi chọn trám là, nên chọn quả thon dài hai đầu, sờ còn thấy cứng căng tròn và vàng nhạt không bị nhăn nheo hay bị rộp. Khi mua về cần rải trám ra rổ, rá cho thoáng, để ở chỗ mát, tránh bị hấp hơi sẽ làm trám bị mềm, tróc vỏ là xem như quả trám đã hỏng.
Sau khi đã lựa được những quả trám ngon nhất thì đem rửa sạch, rồi đập dập, để khi nấu lớp nhân nằm dọc hạt trám sẽ dễ dàng ngấm ra thịt cá. Tiếp đó chưng nước hàng cho vàng rộm cánh gián, xếp cá với trám rồi đổ nước xâm xấp, không cần thêm bất kỳ một thứ gia vị nào khác ngoài bột canh, là nồi cá kho đã đưa lên mùi vị riêng biệt hấp dẫn.
Cá kho trám cần để liu riu lửa trong khoảng 1 giờ đồng hồ, đến khi thịt cá săn lại, xương cá và quả trám cũng mềm ra, còn thịt trám chua đã quyện với vị ngọt béo của thịt cá, thì bắc nồi cá khỏi bếp, để nguội, rồi sau đó lại kho tiếp lần 2 mới thật sự hoàn chỉnh một nồi cá kho trám ngon đúng kiểu. Trám đã làm mất đi mùi tanh của cá, còn chất đạm từ cá lại làm mất đi vị chát của trám, đây đúng là một sự kết hợp hoàn hảo của ẩm thực. Nếu món trám kho cá thật hoàn hảo vào những ngày mưa hoặc trời se lạnh, thì những ngày nắng nóng món canh trám nấu cá lại được ưa chuộng hơn cả. Khác với món cá kho trám, với món canh trám sẽ phải được ỏm qua cho bớt vị chua sau đó mới có thể nấu với cá.
Ỏm chính là hình thức và công đoạn sơ chế trám bằng cách pha nước nóng già tay, khoảng 50 – 70 độ C, cho thêm một chút muối rồi thả trám vào, đậy vung và để trên bếp than, sau 20 phút, bóp thấy mềm là trám chín. Hoặc có thể ỏm trám bằng cách cho trám vào từ khi nước còn lạnh đun trên bếp đến khi nước sủi lăn tăn thì tắt bếp, đậy vung để nguyên 20 phút, đến khi trám mềm thì vớt ra.
Ỏm trám rất dễ mà cũng rất khó, nhiều người ỏm thường bị sượng, nguyên nhân có thể là vì nước không đủ nóng, nên khi trám chưa mềm đều mà nước đã bị nguội, nhưng nếu nước nóng quá thì thịt trám sẽ cứng đanh lại không thể mềm lại được nữa. Đối với canh cá kết hợp với các loại nguyên liệu khác, người nấu thường phải rán cá sơ qua nhưng với canh cá nấu trám, thì cá chỉ cần rửa sạch sau đó xếp vào nồi, cho thêm trám đã ỏm vào và đun lên là được. Bởi nếu rán cá thì nồi canh sẽ bị mỡ, không thích hợp ăn với vị trám chua nữa. Phần cá được chọn để nấu canh thường là đầu, hoặc đuôi của các loại cá to như cá trắm, hoặc cá chép là thích hợp hơn cả. Tương tự như món trám nấu canh, món lòng cá nấu trám với mẻ cũng phải qua khâu ỏm trám sau đó mới cho các nguyên liệu vào nấu. Món ăn này sẽ rất ngon và mát nếu ăn kèm với các loại rau sống và rau cải cay vào những buổi trưa ngày nắng nóng.
Món xôi trám
Trám chỉ cho thu hoạch trong khoảng 2 tháng nên khi thời điểm gần hết mùa thu cũng là lúc cần dự trữ trám cho mùa đông bằng cách muối trám. Đây là món ăn có thể giữ được lâu ngày, thậm chí giữ được hàng năm nếu như muối đúng kỹ thuật và bảo quản tốt. Đầu tiên vẫn là phần rửa sạch trám rồi ỏm cho trám chín đều. Nếm thử nếu thấy cùi trám tách khỏi hạt và ăn có độ dẻo, thơm là được. Sau đó để trám nguội rồi cho vào lọ hoặc vại để muối.
Tiếp đó là dùng nước đun sôi để nguội, pha muối hạt vừa mặn đổ ngập quả trám. Sau đó dùng nắp đậy kím sau khoảng 2 tuần, trám lên men chua là lấy trám ra ăn được. Trám muối khi ăn có vị chua nhẹ, giữ được mùi thơm, cùi trám dóc hạt nhưng vẫn có độ dai, giòn. Khi ăn trám muối sẽ có cảm nhận về vị mặn của muối hòa với vị bùi bùi, chua chua và không thiếu vị ngọt nơi đầu lưỡi đậm đà dư vị. Trong Y học quả trám được ghi chép là có vị chua, ngọt bùi, béo, tính ấm có tác dụng sinh tân dịch, giải khát, thanh giọng, giải độc và giải rượu. Về mùa đông, nếu đêm ngủ thấy khô cổ và ho, gây mất giấc thì có thể dùng ngày 20-30 quả trám trắng đập dập nấu nước uống. Có thể thêm gừng, đường hay mật để uống cùng. Đối với bệnh viêm họng cấp hay mãn, viêm amiđan, khô cổ, mất tiếng thì lại dùng trám muối để ngậm hay pha nước uống đều có tác dụng rất hiệu quả.
Ngày trước cây trám thường mọc dại trong rừng chứ chưa được đem về trồng trong vườn nhà như hiện nay. Vì thế mà “trám bùi để rụng” người dân mới nhặt về mà không ai trèo hái. Song giờ đây, mỗi khi vào mùa, trám lại được thu hoạch để làm thuốc hoặc bày bán trên thị trường với giá dao động từ 20-25 nghìn đồng/1kg. Trám cũng chỉ có vào mùa thu, vì vậy thực khách hãy tận dụng khoảng thời gian này để cùng chế biến những món ăn từ trám để có thể cảm nhận được vị chua chua, béo ngậy cùng hương thơm không lẫn đi đâu được của trám./.
Lý Như Quỳnh – Tiến Thế/DIENBIENTV.VN
Cập nhật thông tin chi tiết về Món Ăn Từ Quả Trám Đen : Xôi Trám &Amp; Trám Nhồi Thịt trên website Morningstarinternationalschool.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!